Phường Hồng Bàng

Trong bối cảnh đất nước đang đứng trước cơ hội lịch sử để phát triển nhanh, bền vững và vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên hội nhập, việc thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trở thành một yêu cầu cấp bách, vừa mang ý nghĩa kinh tế, vừa mang giá trị văn hóa, đạo đức và chính trị sâu sắc. Tiết kiệm không chỉ là giải pháp huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển, mà còn là biểu hiện sinh động của tinh thần trách nhiệm, của đạo lý “vì nước, vì dân” trong giai đoạn mới.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” là phẩm chất cốt lõi của người cách mạng. Người khẳng định: “Cần, kiệm là gốc rễ của đạo đức cách mạng”, trong đó tiết kiệm không phải là hà tiện hay bủn xỉn, mà là sử dụng hợp lý, hiệu quả mọi nguồn lực – từ thời gian, công sức, tiền bạc đến tài nguyên của Nhà nước và nhân dân. Người nhấn mạnh: “Tham ô có hại, nhưng lãng phí có khi còn hại hơn”, bởi tham ô chỉ xảy ra ở một số ít người, còn lãng phí thì phổ biến, có thể len lỏi trong mọi công việc, mọi khâu quản lý và đời sống hằng ngày. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãng phí bắt nguồn từ thói xa hoa, hình thức, thiếu trách nhiệm và ý thức tôn trọng của công. Vì vậy, chống lãng phí không chỉ là biện pháp kinh tế, mà còn là cuộc đấu tranh đạo đức - chống lại “giặc nội xâm” để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, giữ gìn niềm tin của nhân dân.

Quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta luôn coi thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí là một nội dung trọng tâm trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và quản lý phát triển kinh tế - xã hội. Từ Nghị quyết Trung ương 3 khóa X (năm 2006) đến Chỉ thị số 27-CT/TW ngày 25/12/2023 của Bộ Chính trị, quan điểm của Đảng ngày càng rõ ràng, toàn diện hơn. Các văn bản đều khẳng định: lãng phí là nguy cơ lớn, gây tổn hại đến nguồn lực quốc gia, làm giảm hiệu quả đầu tư, suy yếu lòng tin của nhân dân. Do đó, phòng, chống lãng phí phải được tiến hành kiên quyết, thường xuyên, đồng bộ, gắn liền với trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu.

Cùng với đó, hệ thống pháp luật cũng ngày càng hoàn thiện: từ Pháp lệnh năm 1998, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2005, được sửa đổi năm 2013, đến các chương trình tổng thể của Chính phủ giai đoạn 2021 - 2025. Đặc biệt, Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 17/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí là bước tiến quan trọng trong việc cụ thể hóa chủ trương của Đảng, tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, bảo đảm việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành nhiệm vụ thường xuyên của các cấp, các ngành và toàn xã hội.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế thị trường và đời sống vật chất, tình trạng lãng phí đang xuất hiện dưới nhiều hình thức tinh vi hơn. Không chỉ là lãng phí tiền bạc, tài sản công, mà còn là sự lãng phí về thời gian, trí tuệ, tài năng, tài nguyên thiên nhiên và cả cơ hội phát triển. Làm việc hình thức, trì trệ, thiếu kế hoạch là biểu hiện của lãng phí thời gian, công sức. Đầu tư dàn trải, thiếu hiệu quả là lãng phí nguồn vốn. Khai thác tài nguyên không hợp lý là lãng phí của cải và gây hại cho môi trường. Việc thiếu tôn trọng, chưa phát huy hết năng lực của con người cũng là một dạng lãng phí nguồn lực xã hội. Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: “Lãng phí gây suy giảm nguồn lực con người, nguồn lực tài chính, giảm hiệu quả sản xuất, tăng gánh nặng chi phí, gây cạn kiệt tài nguyên, gia tăng khoảng cách giàu nghèo và làm suy giảm lòng tin của nhân dân”. Rõ ràng, lãng phí không chỉ làm thiệt hại về vật chất, mà còn là “rào cản vô hình” kìm hãm sự phát triển của đất nước.

Muốn khắc phục hiệu quả nạn lãng phí, trước hết cần xây dựng văn hóa tiết kiệm trong toàn xã hội. Tiết kiệm phải trở thành thói quen, nếp sống, chuẩn mực ứng xử của mỗi người dân, mỗi cơ quan, tổ chức. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải trở thành ‘tự giác’, ‘tự nguyện’, như cơm ăn, nước uống, áo mặc hằng ngày”. Để hiện thực hóa điều đó, cần đồng bộ nhiều giải pháp:

Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về ý nghĩa của việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Các cơ quan, tổ chức, đoàn thể phải coi đây là tiêu chí văn hóa công vụ, là trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu. Trong giáo dục, cần đưa nội dung tiết kiệm, chống lãng phí vào chương trình học, giúp hình thành thói quen tốt cho thế hệ trẻ.

Hai là, xây dựng môi trường xã hội khuyến khích lối sống tiết kiệm. Mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư cần có quy định, phong trào cụ thể để khuyến khích thực hành tiết kiệm, gắn với tiêu chí thi đua, khen thưởng. Phong trào “Toàn dân thực hành văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí” cần được phát động sâu rộng, lan tỏa trong đời sống.

Ba là, công khai lợi ích của việc tiết kiệm, lượng hóa kết quả để tạo động lực tự giác. Khi người dân và tổ chức thấy rõ hiệu quả thiết thực - cả về kinh tế lẫn uy tín xã hội - họ sẽ chủ động duy trì hành vi tiết kiệm.

Bốn là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, giám sát nguồn lực, từ quản lý tài sản công, ngân sách, đầu tư công đến quản lý năng lượng, thời gian và quy trình sản xuất. Công nghệ sẽ giúp minh bạch hóa, tối ưu hóa hoạt động, ngăn chặn thất thoát, lãng phí ngay từ giai đoạn lập kế hoạch.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, bảo đảm đồng bộ, minh bạch, có tính răn đe và phù hợp với thực tiễn. Luật cần được rà soát, sửa đổi theo hướng quy định rõ trách nhiệm cá nhân, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đồng thời khuyến khích sáng kiến tiết kiệm, đổi mới sáng tạo.

Thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí không chỉ là yêu cầu về quản lý kinh tế mà còn là thước đo của văn minh, của đạo đức và văn hóa con người Việt Nam. Khi tiết kiệm trở thành nếp nghĩ, hành động tự giác của mỗi cá nhân, tổ chức, khi “chống lãng phí” trở thành danh dự và trách nhiệm, thì đó chính là nền tảng vững chắc để đất nước ta phát triển nhanh, bền vững, thực hiện thắng lợi khát vọng hùng cường trong kỷ nguyên mới.

#CửaBiển