Lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên xuất hiện trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ (23/11/1940), phấp phới tung bay trước trụ sở cách mạng ở Mỹ Tho, Vĩnh Long. Tác giả của lá cờ là Nguyễn Hữu Tiến, nguyên là thầy giáo, sinh ngày 5-3-1901 tại xã Yên Bắc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam ngày nay. Nǎm 1927, Nguyễn Hữu Tiến tham gia tổ chức Thanh niên cách mạng đồng chí hội, được cử làm phó bí thư Đảng bộ năm 1930. Nǎm 1931 ông bị bắt và bị địch đưa ra nhà tù Côn Đảo. Nǎm 1935, Nguyễn Hữu Tiến cùng một số tù chính trị vượt ngục Côn Đảo, trở về đất liền, ông hoạt động cách mạng tại Cần Thơ, sau đó được phân công phụ trách công tác tuyên truyền, in ấn tài liệu cách mạng.

Đêm 22 rạng 23-11-1940, cuộc khởi nghĩa Nam kỳ bùng nổ mãnh liệt. Ở tỉnh Mỹ Tho, cuộc khởi nghĩa nổ ra quyết liệt nhất là tại xã Long Hưng (nay thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang). Từ trong cao trào khởi nghĩa, chính quyền cách mạng tỉnh Mỹ Tho được thành lập và lần đầu tiên, lá cờ đỏ sao vàng đã xuất hiện ở tại đây. Viết về sự kiện này, quyển "Mỹ Tho - Gò Công trong cuộc khởi nghĩa Nam kì (1940)" do Ban Tuyên giáo Tiền Giang xuất bản năm 2001 cho biết: "Ngay trong ngày 23-11-1940, chính quyền cách mạng tỉnh Mỹ Tho được thành lập và tổ chức cuộc mít tinh có hơn 3.000 người tham dự tại đình Long Hưng để ra mắt nhân dân. Lần đầu tiên, lá cờ đỏ sao vàng năm cánh xuất hiện trên ngọn cây bàng, trước đình Long Hưng". Từ Long Hưng - Mỹ Tho, lá cờ đỏ sao vàng đã tung bay khắp Nam kỳ trong những ngày cuối tháng 11-1940 lịch sử. Cuộc khởi nghĩa Nam kỳ bị thực dân Pháp đàn áp, khủng bố dã man; nhưng lá cờ đỏ sao vàng luôn hiện hữu trong trái tim nhiệt tình cách mạng của mỗi người, động viên nhân dân ta vững bước trên con đường đấu tranh giải phóng dân tộc.

Tháng 5-1941, tại Pắc Bó (Cao Bằng), hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 được triệu tập dưới sự chủ trì của lãnh tụ Hồ Chí Minh, hội nghị đã hoàn chỉnh sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng của Đảng, tiếp tục nêu cao vấn đề giải phóng dân tộc lên hàng đầu và quyết định thành lập tổ chức Việt Nam Độc lập Đồng minh (gọi tắt là Mặt trận Việt Minh). Cả Nghị quyết Trung ương 8 và Chương trình hành động của Việt Minh đều ghi là, sau khi đánh đuổi đế quốc Pháp - Nhật sẽ lập nên Chính phủ nhân dân của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, lấy cờ đỏ sao vàng làm Quốc kỳ. (Đảng Cộng sản Việt Nam - Văn kiện Đảng Toàn tập, tập 7, Nxb. Chính trị quốc gia - Hà Nội - 2000, tr.466-471). Lá cờ đỏ sao vàng treo tại buổi lễ thành lập Việt Minh hiện được lưu giữ ở Bảo tàng cách mạng Việt Nam tại Hà Nội.

Ngày 16-8-1945 tại Tân Trào (Tuyên Quang), Đại hội Quốc dân được triệu tập. Đại hội đã tán thành quyết định tổng khởi nghĩa của Đảng, lập ra Ủy ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch, quy định Quốc ca là bài "Tiến quân ca" và Quốc kỳ là cờ đỏ sao vàng. Liền sau đó, Hồ Chủ tịch đã gửi thư đến đồng bào cả nước, kêu gọi nhân dân nổi dậy tổng khởi nghĩa, giành chính quyền; trong đó có đoạn: "Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên!" (Hồ Chí Minh: Toàn tập, xuất bản lần thứ hai, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.3, tr. 553 – 554). Ngày 17-8-1945, một lá cờ đỏ sao vàng có diện tích đến 48 mét vuông (6m x 8m) đã được xuất hiện trước tiền sảnh Nhà hát lớn Hà Nội, tạo nên sự phấn khích to lớn của quần chúng thủ đô.

Cuộc khởi nghĩa Tháng 8-1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời kể từ ngày 2-9-1945 lá cờ đỏ sao vàng tung bay từ Bắc đến Nam, từ miền xuôi đến miền ngược, đến tận cùng các hải đảo xa xôi. Lá cờ đỏ sao vàng reo vui trong những ngày chiến thắng Điện Biên, ngày giải phóng Thủ đô, ngày thống nhất đất nước. Lá cờ đỏ sao vàng còn là niềm kêu hãnh của dân tộc ở vĩ tuyến 17 khi cuộc chiến đang diễn ra hết sức khốc liệt. Lá cờ Tổ quốc không một ngày vắng bóng cho đến ngày đất nước hoàn toàn giải phóng. Lá cờ đỏ sao vàng trong thời điểm ấy là điểm hội tụ tình cảm thiêng liêng của đồng bào miền Nam hướng về Bác Hồ kính yêu, mãi mãi trở thành linh hồn của dân tộc.

Thật cảm động khi chúng ta nghe lại những câu chuyện của những chiến sĩ ở giới tuyến giữ lá cờ Tổ quốc. Lá cờ Tổ quốc lúc đầu được dựng lên trên một cây phi lao cao 12 mét ở bờ bắc sông Bến Hải, đầu cầu Hiền Lương, phía bờ Nam quân ngụy cắm cờ trên nóc lô cốt Xuân Hòa cao 15 mét. Theo yêu cầu của đồng bào miền Nam, cờ đỏ của Tổ quốc ta phải cao hơn cờ ngụy. Thế rồi các đồng chí biên phòng lặn lội vào rừng sâu mang về một cây gỗ cao 18 m. Niềm vui không được bao lâu, chính quyền Ngô Đình Diệm chở sắt thép từ Sài Gòn ra dựng một trụ cờ cao 25 mét. Đồng bào miền Nam lại nhắn sang bờ Bắc phải xây trụ cờ cao hơn chúng. Để thực hiện ý nguyện của đồng bào ngày 19-7-1957, quân và dân Vĩnh Linh lại dựng trụ cờ bằng sắt cao 34,5 mét sơn màu trắng. Lúc này cờ đỏ sao vàng bay cao hơn cờ ngụy, ít lâu sau trụ cờ của ngụy nâng cao hơn 35 mét. Năm 1962, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cho chở vật liệu từ Hà Nội vào xây trụ cờ mới cao 38,6 mét. Lá cờ rộng 120 mét vuông, nặng 15 kg phấp phới tung bay - ngày ngày vẫy gọi đồng bào chiến sĩ giữ vững niềm tin tất thắng. Nhưng đối với các chiến sĩ đồn Hiền Lương không phải ít vất vã khi lá cờ tung bay giữa một vùng trời lộng gió. Chỉ cần một cơn gió nhẹ có thể làm rách lá cờ, chưa nói máy bay các loại của kẻ thù pháo kích từ Cồn Tiên, Dốc Miếu, từ hạm đội 7 ném bom, bắn phá cột cờ. Không có đêm nào mà các chiến sĩ biên phòng cùng các bà mẹ miền Bắc không ngồi lại để khâu vá lá cờ để sáng hôm sau lại kéo lên trên bầu trời của Tổ quốc. Quốc kỳ của Việt Nam được tô thắm bằng xương máu của biết bao chiến sĩ, đồng bào. Lá cờ đỏ sao vàng là niềm tự hào của dân tộc, phát huy truyền thống đấu tranh vô cùng anh dũng của giống nòi con Lạc cháu Hồng đánh đổ chế độ thực dân phát xít, đế quốc giành lại độc lập tự do. Lá cờ đỏ sao vàng năm cánh ngày nay trở nên quen thuộc với bạn bè khắp năm châu và được thế giới tin yêu.

Những quy định sử dụng cờ

Mỗi người dân Việt Nam đều có quyền tự hào về lá cờ của Tổ quốc. Nhà nước ta có quy định riêng về cờ Tổ Quốc để hướng dẫn Nhân dân sử dụng đúng và ý nghĩa cờ Tổ Quốc. Theo Điều 13, Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013; Hướng dẫn số 3420/HD-BVHTTDL ngày 02/10/2012 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh quy định: “…Quốc kỳ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hình chữ nhật, chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh…”; “…Điểm giữa ngôi sao vàng đặt đúng điểm giữa (điểm giao nhau của hai đường chéo) Quốc kỳ; Khoảng cách từ điểm giữa ngôi sao đến đầu cánh sao bằng một phần năm chiều dài của Quốc kỳ; Một cánh sao có trục vuông góc với cạnh dài Quốc kỳ và hướng thẳng lên phía trên theo đầu cột treo Quốc kỳ; Tạo hình ngôi sao: từ đầu cánh sao này đến đầu cánh sao đối diện là đường thẳng, không phình ở giữa, cánh sao không bầu; Hai mặt của Quốc kỳ đều có ngôi sao vàng trùng khít nhau; Nền Quốc kỳ màu đỏ tươi, ngôi sao màu vàng tươi…”.

Quy định treo cờ Tổ quốc tại các hộ gia đình như sau: Các hộ gia đình treo cờ Tổ quốc trước mặt tiền nhà. Điểm treo cờ cách mặt đất tối thiểu 2m. Cờ Tổ quốc được treo nghiêng một góc từ 30 độ - 45 độ (300 – 450) so với điểm treo để lá cờ luôn trải rộng. Đối với các hộ gia đình có cổng mặt tiền thì cờ Tổ quốc được treo lên cổng. Đối với các hộ gia đình có tường nhà mà không có cổng thì treo cờ Tổ quốc lên 3 tường mặt tiền nhà. Đối với các hộ gia đình nhà cao tầng, treo cờ Tổ quốc ở lan can tầng đầu tiên của mặt tiền nhà. Đối với các trường hợp kiến trúc ngôi nhà không có vị trí treo cờ phù hợp, có thể bố trí cột cờ đặt trên mặt đất phía trước nhà.Tùy theo kiến trúc ngôi nhà, các hộ gia đình có thể lắp đặt cột cờ, giá treo cờ để tạo sự trang trọng. Giá được làm bằng sắt hoặc nhôm, được gắn cố định vào tường hoặc cổng nhà.

Nhà nước cũng không cấm sơn cờ lên mái nhà, nên tường nhà nên các bạn có thể theo trend sơn cho nhà mình. Nhưng Nhà nước cũng có các quy định cấm khi treo cờ Tổ quốc: “Sử dụng cờ Tổ quốc không đúng quy định về kích thước, tạo hình. Sử dụng cờ Tổ quốc đã phai màu, rách, thủng. Treo cờ ở những nơi khuất, tối, lối đi. Cắm cờ Tổ quốc trên vỉa hè, lối đi. Treo cờ dưới những bảng hiệu, biển quảng cáo kinh doanh dịch vụ ăn uống, nhà nghỉ, cơ sở kinh doanh, quán bar. Treo cờ dưới những vật dụng kém mỹ quan như: màn che, tấm che nắng, che bụi, sào (dây) phơi đồ…”.Vì vậy mọi người phải cân nhắc kỹ khi sơn cờ cho mái cho tường nhà tránh để vi phạm các quy định cấm.

Muôn cách thể hiện lòng tự hào

Bắt đầu từ hồi tháng 7 theo ý tưởng của một thanh niên ở Vĩnh Phúc, xu hướng sơn cờ trên mái nhà đã lan ra nhiều tỉnh, thành trong cả nước như Hà Nội, Thái Nguyên, TP Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Phú Yên, Quảng Nam, Tây Ninh…

Mạng xã hội liên tục xuất hiện các hình ảnh, clip ghi lại cảnh nhiều người sơn cờ Tổ quốc trên mái nhà mình. Không chỉ giới trẻ, có cả một số người cao tuổi cũng hưởng ứng sôi nổi trào lưu “biến mỗi nóc nhà thành một lá cờ”.

Không chỉ cờ Tổ quốc, người dân còn sáng tạo hơn khi sơn cả cờ Đảng với biểu tượng búa và liềm. Không sơn được cờ trên mái nhà, một số người đã biến tấu thành sơn cờ trên cửa cuốn hay đơn giản là sơn lá cờ nhỏ trước tường nhà.

Nhiều người chia sẻ cảm thấy hành động này có ý nghĩa, thể hiện lòng yêu nước, tự hào dân tộc, lan tỏa tinh thần tích cực khi đóng góp một hành động nhỏ để chào mừng ngày lễ lớn của dân tộc.

Thiết nghĩ yêu nước có muôn vàn cách, Nhà văn Nga I- Li -a E – ren – bua có viết: Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất: yêu cái cây trồng ở trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh. ….Lòng yêu nhà, yêu miền quê, trở nên lòng yêu Tổ Quốc”. Từ đó, có thể soi chiếu vào những hành động nhỏ mà có ý nghĩa của chúng ta để định nghĩa lòng yêu nước. Không xả rác bừa bãi, có ý thức giữ gìn môi trường xanh-sạch-đẹp là một biểu hiện của lòng yêu nước. Không nói và viết những lời, những từ ngữ lai căng, thô tục để giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt cũng là một biểu hiện của lòng yêu nước. Và còn rất nhiều điều tương tự nữa. Và yêu nước hơn chính là thực hiện đúng những quy định về việc sử dụng cờ - bởi vì Cờ Tổ Quốc chính là biểu tượng cao quý của đất nước.

Tuấn Khang (Cửa Biển)