Loạn chủng loại và giá các loại kit test nhanh kháng nguyên Covid-19

Sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, số lượng ca nhiễm Covid-19 tăng kỷ lục, đến ngày 23/02, số lượng người nhiễm trong cả nước đã vượt qua con số 60 ngàn người. Lo lắng trước tình hình dịch bệnh, nhiều người dân đã chủ động mua các bộ test nhanh Covid-19 để tự thực hiện lấy mẫu xét nghiệm tại nhà. Nhu cầu mua kit test Covid-19 của người dân tăng cao đột ngột đã tạo cơ hội kiếm lời cho nhiều cá nhân trục lợi bất chính; thị trường kinh doanh vật tư y tế tràn lan từ quy mô lớn đến nhỏ, từ những nhà thuốc đến mạng xã hội với các loại kit test khác nhau với mức giá không thể kiểm soát; liên tiếp các vụ buôn lậu kít xét nghiệm được phát hiện.

Gần đây nhất (ngày 17/2), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng Cục hải quan) đã thu giữ 85.000 test nhanh COVID nhập lậu từ Hàn Quốc về sân bay Nội Bài, trị giá trên 8 tỷ đồng. Trong khi đó, pháp luật quy định đây là mặt hàng nhập khẩu có điều kiện, phải có giấy phép của Bộ Y tế. 

Tại các hiệu thuốc, sàn thương mại điện tử và trang mạng xã hội rất nhiều các loại kit test nhanh được rao bán với các mức giá và nguồn gốc khác nhau khiến người tiêu dùng hoang mang. Người dân không thể phân biệt loại nào đã được cấp phép, loại nào chưa, lo ngại mua phải hàng trôi nổi, kém chất lượng.

Nhiều loại test do chưa được kiểm định về chất lượng nên cho kết quả không chính xác gây nhiều hệ lụy nguy hiểm. Người dân khi test ra kết quả âm tính sẽ mất cảnh giác, đi nhiều nơi, tiếp xúc nhiều người, trong khi kết quả đó có thể là dương tính nên nguy cơ phát tán và lây lan dịch bệnh ra cộng đồng rất cao. Ngược lại kết quả test cho dương tính giả sẽ gây tâm lý hoang mang, lo lắng. 

Cẩn trọng khi chọn mua các loại kit test nhanh Covid-19

Theo ông Nguyễn Tử Hiếu - Phó Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) khuyến cáo, hiện nay, có nhiều loại kít test nhanh COVID-19 được rao bán trên thị trường, người dân nên thận trọng khi chọn mua, chỉ nên mua các loại kít test nhanh nằm trong danh mục Bộ Y tế đã cấp phép lưu hành. Bởi, sinh phẩm được cấp phép đã qua kiểm chứng mới đảm bảo tiêu chuẩn, độ đặc hiệu, độ nhạy. Theo danh sách cập nhật của Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế, tính đến ngày 11/2/2022, cả nước có 30 loại test nhanh kháng thể và 83 loại test nhanh kháng nguyên đã được Bộ Y tế cấp phép. Đối với test nhanh kháng nguyên, trong nước có 03 sản phẩm hàng Việt Nam và 80 loại nhập khẩu từ nước ngoài (trong đó có 69 test nhanh, 11 test chạy máy miễn dịch).

Khi mua ở hiệu thuốc, người dân cần hỏi hiệu thuốc loại kit test này được cấp phép lưu hành tại quyết định nào của Bộ Y tế.

Nếu mua online, chỉ mua sản phẩm kit test COVID-19 ở các đơn vị là các cửa hàng thuốc có uy tín, đã được cấp phép kinh doanh và các mặt hàng nằm trong danh mục Bộ Y tế đã cấp phép lưu hành. Tuyệt đối không nên mua ở những trang mạng xã hội không có thông tin người bán và không có địa chỉ rõ ràng, hoặc khi hỏi thông tin thì cố tình giấu địa chỉ bán hàng, chỉ nhận đặt hàng qua tin nhắn (inbox), chỉ bán hàng online chứ không có cửa hàng cụ thể.

Test nhanh dùng để chẩn đoán mắc COVID-19 có 2 loại: Test nhanh kháng thể (thường lấy mẫu bệnh phẩm là máu) và test nhanh kháng nguyên (dịch tỵ hầu). Loại thường được biết đến là loại test nhanh kháng nguyên.

Tốn tiền triệu để mua kid test nhanh, có thực sự cần thiết?

Theo các chuyên gia y tế, việc test nhanh Covid-19 định kỳ gây tốn kém và không cần thiết.

Chúng ta chỉ cần test nhanh Covid -19 khi có các yếu tố dịch tế rõ ràng, xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc Covid -19 như ho, sổ mũi, đau họng, sốt…; không nhất thiết khi vừa có tiếp xúc gần với F0 đã phải thực hiện test ngay. Hiện chúng ta đã mở cửa và thích nghi linh hoạt với dịch bệnh Covid -19 nên thay vì test thường xuyên để biết mình có nhiễm bệnh hay không, người dân nên tuân thủ khuyến cáo 5K và chấp hành tốt quy định cách ly khi là F0, F1. Bộ Y tế đã quy định, F1 chỉ cần xét nghiệm 1 lần vào ngày thứ 5 sau cách ly, F0 cũng chỉ cần xét nghiệm vào ngày thứ 7.

Theo PGS.TS.BS. Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh viện nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Người dân không nên quá lo lắng, ngày nào cũng mua kit để xét nghiệm sẽ dẫn đến tình trạng lãng phí. Phải có thời gian nhất định để virus nhân lên, tiếp xúc xét nghiệm ngay không có giá trị, ít nhất phải 1-2 ngày sau. Khi xét nghiệm test nhanh dương tính cũng không nhất thiết phải làm PCR, vạch mờ hay đậm không nói lên được bệnh nặng, nhẹ, nhiều hay ít virus. Quá lạm dụng việc dùng kit test sẽ dẫn đến tình trạng khan hiếm, không đảm bảo cho cuộc chiến lâu dài được”.

Biết rằng việc tự test nhanh là quyền của người dân, tuy nhiên, việc test nhanh chỉ có hiệu quả khi người dân có triệu chứng nghi ngờ. Bên cạnh đó, độ chính xác của test nhanh ngoài việc phụ thuộc vào chất lượng que test còn phụ thuộc vào kỹ thuật lấy mẫu và cách thực hiện, tất nhiên là cũng có sai số nhất định so với thể trạng của từng người. Vì thế, người thực hiện cần thực hiện đúng kỹ thuật; nếu không người dân xét nghiệm nhanh nhiều lần nhưng chưa đúng cách thì không những không đạt hiệu quả mà còn gây tốn kém không cần thiết.

Ban Tuyên giáo Quận uỷ.